Tinh dầu bạc hà có nguồn gốc từ cây bạc hà. Nó đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ để điều trị các bệnh khác nhau. Bao gồm cả các bệnh về tiêu hóa, cảm lạnh và đau đầu. Liệu thật sự bạn đã hiểu rõ về loại tinh dầu này chưa? Cùng MELA khám phá trong bài viết này nhé!
Tổng quan về lá bạc hà
Nhận biết lá bạc hà
Bạc hà thuộc loại cây cỏ sống nhiều năm và có xu hướng lụi tàn vào mùa đông. Thân cây vuông, mọc đứng hoặc mọc bò, lá bạc hà mọc đối. Lá có màu xanh đậm, có hình trứng, mép khía răng và có lông ở cả hai mặt. Lá cây có mùi thơm hơi hắc vì có chứa tinh dầu menthol. Cây phát triển tốt nhất ở những nơi ẩm ướt và có bóng râm. Bạc hà thường được dùng làm chất tạo hương trong các loại trà, kem, kẹo, kem đánh răng hay xà phòng, mỹ phẩm và dầu gội. Là bạc hà có màu xanh đậm và lông ở 2 mặt
Hàm lượng dinh dưỡng trong lá bạc hà
Dưới đây là hàm lượng dinh dưỡng trong 1 muỗng canh (khoảng 2 gam) là bạc hà:
| Lá tươi, cắt nhỏ | Lá khô, vò nát | |
| Lượng calo | 0.6 | 5 |
| Vitamin A | 3% RDI | 4% RDI |
| Vitamin K | 13% RDI | 43% RDI |
| Canxi | 0.5% RDI | 4% RDI |
| Sắt | 0.5% RDI | 5% RDI |
| Mangan | 1.5% RDI | 3% RDI |
Lợi ích sức khỏe của lá bạc hà
1. Trị bệnh cảm lạnh thông thường
Nhiều người tin dùng tinh dầu bạc hà như là một loại thuốc thông mũi hiệu quả có thể loại bỏ tắc nghẽn và cải thiện hơi thở. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh việc sử dụng loại tinh dầu này có tác dụng làm thông mũi, tan đờm và chất nhầy, giúp dễ tống đờm ra khỏi cơ thể hơn khiến người dùng cảm giác thở dễ dàng, đặc biệt ở những người bị cảm lạnh hoặc cảm cúm thông thường.
2. Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường
Theo một nghiên cứu trên chuột cho thấy những con chuột được cho ăn bạc hà đã giảm được 26% lượng đường trong máu sau 30 ngày. Các nghiên cứu trên người cũng cho kết quả khả quan, điều này cho thấy bạc hà có những tác động tích cực đến lượng đường trong máu, rất có triển vọng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường. Vì thế bạc hà còn có những tác động tích cực đến đường huyết
3. Kháng viêm
Trong bạc hà có các loại tinh dầu như eugenol, linalool, citronellon có đặc tính kháng viêm, giúp chống lại các chứng viêm trong cơ thể như viêm khớp hay các vấn đề ở ruột. Ngoài ra acid rosmarinic cũng đã được nghiên cứu về khả năng làm giảm các triệu chứng dị ứng theo mùa.
4. Giảm đau dạ dày và chứng khó tiêu
Bạc hà có hiệu quả trong việc giảm các vấn đề tiêu hóa khác như đau bụng và khó tiêu. Chứng khó tiêu xảy ra khi thức ăn nằm trong dạ dày quá lâu trước khi đi vào phần còn lại của đường tiêu hóa. Nhiều nghiên cứu chỉ ra việc thức ăn đi qua dạ dày nhanh hơn khi mọi người dùng dầu bạc hà trong bữa ăn. Do đó, sử dụng bạc hà như một loại rau trong bữa ăn có thể làm giảm các triệu chứng khó tiêu này.
Một nghiên cứu lâm sàng ở những người mắc phải chứng khó tiêu cho thấy việc kết hợp tinh dầu bạc hà và dầu caraway được dùng trong viên nang có tác dụng tương tự như các loại thuốc được sử dụng để điều trị chứng khó tiêu. Sự kết hợp này có hiệu quả trong việc giảm đau dạ dày và các triệu chứng liên quan đến tiêu hóa khác.
5. Làm sạch răng và giảm hôi miệng
Theo một nghiên cứu, tinh dầu bạc hà được sử dụng trong kẹo bạc hà hoặc kẹo sao su bạc hà, giúp giảm bớt mùi hôi trong khoang miệng được vài giờ. Tuy nhiên, nó lại không làm giảm lượng vi khuẩn hoặc các hợp chất khác gây hôi miệng. Theo một bài báo, việc uống trà bạc hà và nhai lá tươi có thể làm giảm vi khuẩn gây hôi miệng nhờ tác dụng kháng khuẩn của nó.
6. Giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe tâm thần
Ngoài việc ăn bạc hà, ngửi tinh dầu bạc hà cũng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm cải thiện chức năng não, giúp tỉnh táo. Một nghiên cứu ở 144 người trưởng thành trẻ tuổi đã chứng minh rằng: ngửi mùi thơm của tinh dầu trong 5 phút trước khi làm bài kiểm tra, giúp cải thiện trí nhớ đáng kể. Một nghiên cứu khác cho thấy rằng: ngửi tinh dầu này trong khi lái xe sẽ giúp tăng sự tỉnh táo và giảm căng thẳng, lo lắng hay mệt mỏi. Ngoài ra, trong một nghiên cứu khác còn chứng minh thêm: hương thơm của tinh dầu bạc hà còn có tác dụng trong việc tăng thêm sinh lực để cơ thể không có cảm giác mệt mỏi mà vẫn không gây ảnh hưởng đến các hoạt động chức năng của não bộ.
7. Hỗ trợ phòng chống bệnh tim mạch
Sử dụng bạc hà có thể làm giảm huyết áp, phòng chống các bệnh tim mạch hiệu quả. Thành phần eugenol trong bạc hà hoạt động như một chất chẹn kênh canxi tự nhiên, giúp ngăn chặn sự di chuyển của canxi vào tế bào. Theo một nghiên cứu trên động vật, trong bạc hà có chứa carvone hợp chất làm giảm sự co thắt mạch máu, có hiệu quả trong việc hạ huyết áp.
8. Giảm stress oxy hóa
Stress oxy hóa là hiện tượng xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa các chất chống oxy hóa và các gốc tự do, trong đó sự gia tăng các gốc tự do quá cao đe dọa trực tiếp tới ADN và protein trong cơ thể, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của con người. Trong bạc hà có rất nhiều chất chống oxy hóa mạnh mẽ như eugenol, limonene, anthocyanins, beta-carotene giúp chống lại các gốc tự do trong cơ thể, ngăn chặn tổn thương tế bào, làm chậm quá trình lão hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm như: ung thư, tim mạch, viêm khớp.
9. Chống nhiễm trùng và giúp vết thương nhanh lành
Tinh dầu trong bạc hà có đặc tính kháng khuẩn mạnh, các nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng tinh dầu bạc hà làm giảm một số loại vi khuẩn thường thấy trong miệng và ngăn chặn sự phát triển của các vi khuẩn sinh ra từ thực phẩm thông thường bao gồm E.coli, Listeria, Salmonella. Nhờ vào tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm và giảm đau nên chiết xuất từ lá bạc hà còn giúp tăng cường tốc độ hồi phục và chữa lành vết thương.
Cách sử dụng bạc hà
Cho tới thời điểm hiện tại, không có liều lượng khuyến cáo của bạc hà hoặc tinh dầu bạc hà khi sử dụng. Tuy nhiên, tùy vào mục đích điều trị khác nhau mà sử dụng với hàm lượng bạc hà phù hợp. Nếu sử dụng viên uống chứa tinh dầu bạc hà thì nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng. Bạn có thể uống bạc hà bất cứ lúc nào trong ngày, thông thường nên dùng sau bữa ăn để hỗ trợ tiêu hóa. Ngoài ra, bạc hà còn có nhiều chế phẩm dạng hít, dạng bôi lên da hoặc tinh dầu để xông tùy theo mục đích mà mình sẽ sử dụng khác nhau.
Tác dụng phụ khi sử dụng lá bạc hà
Bạc hà và tinh dầu bạc hà sử dụng đường uống, đường thoa lên da, đường hít hầu như đều an toàn. Lá bạc hà có thể an toàn khi dùng đến 8 tuần. Ngoài ra, chưa có báo cáo nào rõ ràng về sự an toàn của việc sử dụng lá bạc hà trong hơn 8 tuần. Bạc hà có thể gây ra một số tác dụng phụ bao gồm: ợ chua, khô miệng, buồn nôn, nôn…
Tinh dầu bạc hà là gì?
Tinh dầu bạc hà thường ở một số dạng, bao gồm:
- Tinh dầu bạc hà nguyên chất
- Chiết xuất bạc hà cô đặc
- Viên nhộng bao tan trong ruột ít cô đặc hơn nhiều
- Loại có chứa một lượng nhỏ tinh dầu bạc hà trong lớp áo phủ.
Một số người sử dụng tinh dầu bạc hà trong liệu pháp hương thơm. Thoa tinh dầu bạc hà đã pha loãng lên da hoặc hít thông qua đèn xông tinh dầu. Các nhà sản xuất thực phẩm và đồ uống cũng sử dụng một lượng rất nhỏ chiết xuất bạc hà để tăng thêm hương vị cho sản phẩm.Tinh dầu bạc hà là một trong số ít những loại tinh dầu có công dụng về nhiều mặt trong đời sống hằng ngày. Tinh dầu bạc hà được dùng phổ biến trong làm đẹp với các công dụng như trị mụn, trắng da, làm mờ thâm…
Method trong tinh dầu bạc hà
Methol là một hợp chất hữu cơ được chiết xuất từ cây bạc hà u, bạc hà Á và các loại bạc hà khác. Nhưng trong đó cây bạc hà Á là loài bạc hà chính được sử dụng để tạo ra tinh thể bạc hà tự nhiên và tinh dầu bạc hà tự nhiên. Trong bạc hà, hàm lượng tinh dầu từ 1 – 1,2% có khi cao hơn 1,3 – 1,5%. Tinh dầu là hỗn hợp từ các thành phần đơn hương: Cấu tử chính là Menthol 40 – 50%, Methyl acetate 9%, Limonene 6% và các thành phần khác (a – Pinene, Cineol, Sabinen, Myrcen, Methyl heptenon, Pulegone).
Methol tự nhiên thường ở dạng tả tuyền (không tan trong nước, tan trong ethanol 96% và esther dầu hỏa). Còn Methol tổng hợp ở dạng tả tuyền hoặc dạng racemic, dạng racemic là hỗn hợp đồng lượng của (1R,2S,5R) -2- isopropyl-5-methylcyclohexanol và của (1R,2S,5S)-2-isopropyl-5-methylcyclohexanol
Tinh dầu bạc hà (Methol) được chiết xuất thế nào?
Tinh dầu bạc hà là sản phẩm được làm ra từ lá và thân của cây bạc hà thông qua phương pháp chưng cất hơi nước, ép lạnh hoặc sử dụng khí CO2,… Do cây bạc hà là loại cây mọc tự nhiên và được trồng ở khá nhiều tỉnh, thành của nước ta nên việc mua loại nguyên liệu này không phải là quá khó. Khi chiết xuất Methol, người ta thường sử dụng một số loại dung môi như: Parafin, dầu.. để hòa tan. Cách này giúp bảo quản Menthol tốt hơn, hạn chế tối đa tình trạng bay hơi trong điều kiện phòng chứa không có công năng điều chỉnh nhiệt độ. Kỹ thuật điều chế tinh dầu bạc hà:
Cách cất
Dùng phương pháp cất kéo bằng hơi nước. Nguyên liệu gồm có:
- Dược liệu chứa chất thơm dễ bay hơi, ở dạng tươi.
- Dụng cụ cất kéo bằng hơi nước: bộ phận tạo hơi nước, bộ phận chứa dược liệu, bộ phận ngưng tụ.
Tách riêng tinh dầu
Tinh dầu không hòa tan trong nước nên sau khi cất xong, chất lỏng trong bình hứng tách thành hai lớp. Ta tách tinh dầu ra bằng các bình gạn đặc biệt. Để tách hết nước lẫn trong tinh dầu, dùng Natri sulfat khan để hút nước.2
Thành phần hoá học
Tinh dầu bạc hà phải chứa ít nhất 55,0 % menthol toàn phần. Cộng thêm phải từ 3,0 % đến 9.0 % menthol este hóa, biểu thị bằng menthyl acetat.
Tác dụng dược lý của tinh dầu bạc hà
Dưới đây là những lợi ích của dầu bạc hà có bằng chứng khoa học mạnh mẽ nhất đằng sau chúng:
Giảm các triệu chứng hội chứng ruột kích thích
Hầu hết các nghiên cứu về tinh dầu bạc hà đã xem xét tác động của nó đối với các tình trạng tiêu hóa, đặc biệt là hội chứng ruột kích thích (IBS).
Theo NCCIH (Trung tâm y tế tổng hợp và bổ sung quốc gia Hoa Kỳ), có một số bằng chứng cho thấy viên nhộng tinh dầu bạc hà pha loãng tan trong ruột có thể làm giảm các triệu chứng của IBS. IBS là một tình trạng tiêu hóa mãn tính gây đau bụng và thường xuyên bị tiêu chảy, táo bón hoặc cả hai. Một đánh giá toàn diện về các nghiên cứu trong hơn 50 năm; cho thấy rằng viên nhộng bạc hà tan trong ruột là một lựa chọn điều trị an toàn và hiệu quả cho cơn đau IBS.
Các nhà nghiên cứu tin rằng tinh dầu bạc hà, một thành phần của dầu bạc hà, có thể làm giảm co thắt bụng bằng cách ngăn chặn sự di chuyển của canxi qua màng ruột.
Giảm chứng khó tiêu
Một bài báo đánh giá trên tạp chí Alimentary Pharmacology and TherapeuticsTrusted Source cho thấy rằng sự kết hợp giữa viên nhộng dầu bạc hà tan trong ruột và dầu thì là có thể làm giảm chứng khó tiêu ở người lớn khi so sánh với giả dược.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý là tinh dầu bạc hà cũng có thể gây ra chứng ợ nóng và trào ngược axit. Tốt nhất là bạn nên thảo luận về chứng khó tiêu dai dẳng với chuyên gia chăm sóc sức khỏe.
Giảm buồn nôn
Một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên năm 2020 cho thấy; việc hít hơi dầu bạc hà qua máy phun sương; làm giảm tần suất, thời gian và mức độ nghiêm trọng của buồn nôn và nôn; ở những người hồi phục sau phẫu thuật tim.
Một nghiên cứu khác cho thấy việc hít phải tinh dầu bạc hà không có tác động đáng kể đến buồn nôn và nôn ở những người mang thai bị ốm nghén. Điều này dường như cho thấy rằng liệu pháp sử dụng loại tinh dầu này có thể hoạt động đối với một số nguyên nhân gây buồn nôn; nhưng không phải mọi nguyên nhân khác điều tác dụng tốt.
Các lợi ích khác
Một số nghiên cứu cho thấy rằng loại tinh dầu này có thể giúp ích cho những việc khác, chẳng hạn như:
1. Vi rút
Một đánh giá năm 2020 ghi nhận rằng bạc hà có hoạt tính kháng vi rút chống lại các vi rút như vi rút herpes simplex và cúm loại A.
2. Nhiễm trùng
Dầu bạc hà có khả năng kháng khuẩn chống lại một số loài vi khuẩn – bao gồm Salmonella, Escherichia coli và Staphylococcus aureus – trong các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm.
3. Ngứa mãn tính
Một nghiên cứu năm 2016 trên Trusted Source cho thấy rằng dầu bạc hà có thể giúp giảm ngứa mãn tính một cách an toàn và hiệu quả.
4. Hiệu suất thể thao
Một nghiên cứu nhỏ năm 2014 trên Trusted Source ở 30 sinh viên cho thấy rằng dầu bạc hà có thể cải thiện một số phép đo về hiệu suất thể thao, chẳng hạn như khả năng nhảy hoặc sức mạnh của lực cầm nắm.
Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu trong số này là nhỏ; hoặc chỉ chứng minh các đặc tính của bạc hà trong môi trường phòng thí nghiệm. Vì lý do này, các nhà khoa học sẽ cần phải thực hiện nhiều nghiên cứu hơn; để xác định xem liệu tinh dầu bạc hà có thể điều trị một cách an toàn; và hiệu quả các tình trạng khác ở người hay không.
Công dụng và liều dùng
Trong dược học cổ truyền, nó có thể được sử dụng để:
- Diệt vi trùng.
- Làm ngừng ngứa.
- Giảm đau.
- Chống nôn hoặc giảm nôn mửa.
- Giúp cơ thể loại bỏ chất nhờn.
- Giảm co thắt cơ.
- Giảm đầy hơi.
- Thúc đẩy đổ mồ hôi.
- Tăng cường lưu thông máu.
Tuy nhiên, các nhà khoa học đã không chứng minh tất cả những lợi ích này trong các nghiên cứu trên người. Một số nghiên cứu đối với tác dụng của tinh dầu này được đề cập ở phần tác dụng dược lí.
Tốt hơn hết mọi người nên gặp chuyên gia về lĩnh vực sức khỏe liệu pháp hương thơm để được hướng dẫn sử dụng đúng cách đúng liều. Tránh những trường hợp bị các tác dụng không mong muốn xảy ra.
Tinh dầu bạc hà có tác dụng gì trong làm đẹp?
Làm sản phẩm trị gàu
Menthol là thành phần chính trong tinh dầu bạc hà, có tác dụng kháng khuẩn kháng nấm và làm sạch da đầu. Trong tinh dầu bạc hà nguyên chất còn rất nhiều thành phần vi chất khác: Menthyl acetat, L-pinen, L-methol,… vừa làm mát vừa kích thích làm nóng, giúp lưu thông khí huyết da đầu. Từ đó, Methol sẽ loại bỏ nhanh chóng các chất cặn bã là nguyên nhân chính gây gàu và ngứa da đầu.
Làm mỹ phẩm trị mụn
Trong tinh dầu bạc hà có chứa methol tự nhiên và tính mát rất cao vì thế mà nó có thể khống chế được sự phát triển của mụn cũng như là đào thải chúng ra khỏi cơ thể của chúng ta.
Với cơ chế thâm nhập sâu vào lớp biểu bì làm dịu nốt mụn, tính sát khuẩn của bạc hà sẽ loại bỏ các vi khuẩn tiềm ẩn nơi đầu mụn giúp cho các nốt mụn nhanh chóng lặn đi. Không gây đau cho da, bớt ửng đỏ và không để lại thâm trên da mặt.
Ngoài ra, thành phần salicylic acid trong tinh dầu bạc hà còn làm thoáng lỗ chân lông, đẩy những mụn ẩn ra khỏi da, ngăn ngừa sẹo thâm, bảo vệ làn da bạn một cách hiệu quả.
Thành phần Methol trong tinh dầu bạc hà có đặc tính kháng khuẩn, bằng cách xâm nhập trực tiếp vào khoang miệng giúp loại bỏ những mảng bám, và các loại vi khuẩn gây ra tình trạng hôi miệng rất hiệu quả.
Ngoài ra trong tinh dầu bạc hà còn có chứa cis-carveol có khả năng diệt khuẩn, kháng viêm và chống sưng chân răng.
Một số câu hỏi thường gặp về tinh dầu bạc hà
1. Dùng tinh dầu bạc hà như thế nào?
Để hít dầu bạc hà, chỉ thêm một vài giọt vào bát nước xông hơi hoặc pha loãng trong dầu vận chuyển trước khi thêm vào bồn tắm. Nếu sử dụng máy khuếch tán, hãy làm theo hướng dẫn của thiết bị để lấy đúng tỷ lệ dầu và nước.
2. Có rủi ro gặp phải khi dùng tinh dầu bạc hà không?
Dầu bạc hà được bọc trong viên nang có vẻ an toàn để sử dụng với liều lượng hợp lý. Tuy nhiên, các chuyên gia chăm sóc sức khỏe không khuyến khích ăn tinh dầu. Tinh dầu nguyên chất có nồng độ cao và có thể gây độc. Tinh dầu bạc hà có thể gây kích ứng da, các triệu chứng tiêu hóa và trong một số trường hợp xuất hiện phản ứng dị ứng. Nếu một người xuất hiện các triệu chứng trong khi sử dụng tinh dầu bạc hà, họ nên ngưng sử dụng và phải thông tin ngay cho cho bác sĩ để được tư vấn.
Bất kỳ ai có các triệu chứng như đau đầu, ngứa, ngạt mũi… kéo dài, có thể cho thấy tình trạng bệnh tiềm ẩn cũng nên nói chuyện với bác sĩ trước khi sử dụng tinh dầu bạc hà. Bác sĩ sẽ có thể chẩn đoán chính xác bệnh và xác định xem tinh dầu bạc hà có khả năng hỗ trợ điều trị hay không.
3. Ai không nên sử dụng tinh dầu bạc hà?
Trong thời kỳ mang thai và cho con bú, điều quan trọng là phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng tinh dầu bạc hà. Xem xét những người khác đang ở cạnh mình khi sử dụng liệu pháp hương thơm từ tinh dầu bạc hà.
4. Khi nào cần đến gặp bác sĩ?
Dầu bạc hà có thể gây kích ứng da; các triệu chứng tiêu hóa và trong một số trường hợp, xảy ra phản ứng dị ứng. Nếu một người xuất hiện các triệu chứng trong khi sử dụng tinh dầu bạc hà, họ nên ngừng sử dụng ngay lập tức và nói chuyện với bác sĩ. Tinh dầu này có thể gây dị ứng da, ngứa ngáy Bất kỳ ai có các triệu chứng dai dẳng có thể cho thấy tình trạng sức khỏe tiềm ẩn cũng nên nói chuyện với bác sĩ trước khi thử tinh dầu này. Bác sĩ sẽ có thể chẩn đoán vấn đề và xác định.
5. Lưu ý, kiêng kỵ gì khi dùng tinh dầu bạc hà?
- Tinh dầu bạc hà nguyên chất quá đậm đặc không nên uống và có thể gây độc ở liều lượng cao. Mặc dù nghiên cứu đã xem xét những lợi ích tiềm năng của việc sử dụng lượng dầu bạc hà pha loãng bên trong trong các công thức viên nhộng bao tan trong ruột; các hướng dẫn hiện hành vẫn khuyên không nên thực hiện như vậy do những rủi ro tiềm ẩn.
- Mọi người không nên dùng tinh dầu nguyên chất bằng đường uống để điều trị chứng buồn nôn. Vui lòng luôn tham khảo ý kiến của chuyên gia chăm sóc sức khỏe trước khi sử dụng tinh dầu bằng đường uống.
- Đối với trẻ nhỏ, tinh dầu này có thể gây ức chế hô hấp tuần hoàn; khiến trẻ bị ngưng thở. Nên tuyệt đối hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi dùng cho trẻ nhỏ; để được hướng dẫn sử dụng đúng.
Nguyên nhân, cách nhận biết và điều trị khi dị ứng bạc hà
Triệu chứng dị ứng bạc hà
- Ngứa ran hoặc ngứa miệng
- Sưng môi và lưỡi
- Cổ họng sưng, ngứa
- Đau bụng
- Buồn nôn và ói mửa
- Bệnh tiêu chảy
Phản ứng dị ứng do bạc hà chạm vào da được gọi là viêm da tiếp xúc. Da chạm vào bạc hà có thể phát triển:
- Đỏ
- Ngứa, thường nghiêm trọng
- Sưng tấy
- Đau đớn
- Xuất hiện những vết phồng rộp chảy ra chất lỏng trong suốt
Một phản ứng dị ứng nghiêm trọng được gọi là sốc phản vệ . Đây là một trường hợp cấp cứu y tế đe dọa tính mạng có thể xảy ra đột ngột. Nó cần được điều trị y tế ngay lập tức. Các dấu hiệu và triệu chứng của sốc phản vệ bao gồm:
- Môi, lưỡi và cổ họng sưng tấy nghiêm trọng
- Nuốt trở nên khó khăn
- Khó thở
- Thở khò khè
- Ho khan
- Mạch yếu
- Huyết áp thấp
- Chóng mặt
- Ngất xỉu
Nguyên nhân gây ra dị ứng bạc hà
Khi cơ thể phản ứng quá mức và tạo ra quá nhiều kháng thể, bạn sẽ bị dị ứng với nó. Cơ thể phải có vài lần tiếp xúc với chất đó trước khi có đủ kháng thể để gây ra phản ứng dị ứng. Quá trình này được gọi là nhạy cảm.
Từ lâu, các nhà nghiên cứu đã biết rằng sự nhạy cảm với bạc hà có thể xảy ra khi ăn hoặc chạm vào nó. Gần đây họ đã phát hiện ra rằng nó cũng có thể xảy ra khi hít phải phấn hoa của cây bạc hà.
Hai báo cáo gần đây đã mô tả các phản ứng dị ứng ở những người bị mẫn cảm với phấn hoa bạc hà từ vườn của họ khi lớn lên.
- Trong một bài báo cáo về phản ứng dị ứng bạc hà dẫn đến hen suyễn, một phụ nữ mắc bệnh hen suyễn lớn lên trong một gia đình trồng bạc hà trong vườn của họ. Hơi thở của cô ấy trở nên tồi tệ hơn khi cô ấy nói chuyện với bất kỳ ai vừa ăn bạc hà. Kiểm tra da cho thấy cô bị dị ứng với bạc hà. Các nhà nghiên cứu xác định rằng cô đã bị mẫn cảm khi hít phải phấn hoa bạc hà khi lớn lên.
- Một báo cáo khác về một trường hợp sốc phản vệ với bạc hà, một người đàn ông đã bị phản ứng phản vệ khi đang ngậm bạc hà. Anh ta cũng đã bị nhạy cảm bởi phấn hoa bạc hà từ khu vườn của gia đình.
Cách phòng ngừa và điều trị khi dị ứng bạc hà
Dị ứng bạc hà không phổ biến lắm. Tuy nhiên, dị ứng bạc hà có thể khó phát hiện vì bạc hà được tìm thấy trong rất nhiều loại thực phẩm và sản phẩm, khi sử dụng không biết được thành phần nào trong sản phẩm gây dị ứng cho cơ thể. Nếu bạn bị dị ứng với bạc hà, điều quan trọng là tránh ăn hoặc tiếp xúc với bạc hà, trước khi sử dụng sản phẩm cần chú ý đến thành phần ghi trên nhãn sản phẩm: menthol.
Nếu bạn nghi ngờ mình bị dị ứng bạc hà mà không chắc chắn, bạn có thể đến gặp bác sĩ. Thông thường, bác sĩ có thể chẩn đoán người bệnh bị dị ứng bạc hà thông qua xét nghiệm dị ứng. Các triệu chứng nhẹ thường không cần điều trị và chỉ có thể được kiểm soát bằng cách ngăn ngừa, không dùng các sản phẩm có gốc bạc hà.
Khi có dấu hiệu bị dị ứng bạc hà, người bệnh có thể sử dụng một số loại thuốc như thuốc kháng histamine: citirizine, chlopheniramine, loratadine… hoặc kèm steroid (trong trường hợp phản ứng da) để cải thiện tình trạng dị ứng. Các thuốc này sẽ giúp bệnh nhân giảm triệu chứng ngứa, nổi mề đay, phát ban sau khi tiếp xúc với bạc hà.
Tuy nhiên, những loại thuốc kháng histamin này không có tác dụng trong việc điều trị các phản ứng dị ứng nghiêm trọng như sốc phản vệ, nguy hiểm nhất chính là hen suyễn và co thắt phế quản, đây là những vấn đề nghiêm trọng về hô hấp, gây khó thở. Do đó, khi có dấu hiệu của sốc phản vệ, cần đưa ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế để chăm sóc càng sớm càng tốt.
Cách dùng và liều dùng của bạc hà
- Lá và toàn cây bạc hà: ngày uống từ 4 – 8g dưới dạng thuốc hãm.
- Tinh dầu và menthol: một lần 0,02 – 0,20ml, một ngày sử dụng khoảng 0,06 – 0,60ml.
- Còn dùng dưới hình thức cồn (lá bạc hà 50g, tinh dầu bạc hà 50g, cồn vừa đủ 1 lít), ngày dùng nhiều lần, mỗi lần từ 5 – 15 giọt, cho vào nước nóng uống.
Cách sử dụng bạc hà trong một số bài thuốc gia truyền:
- Bài thuốc chữa nôn, thông mật, giúp tiêu hoá: Lá hay toàn cây bạc hà bỏ rễ (5g), pha vào 200ml nước sôi, cách 3 giờ uống một lần. Có thể dùng cồn bạc hà theo công thức kể trên để uống thay, mỗi lần uống 5-10 giọt hay hơn.
- Bài thuốc chữa cảm lạnh, nhức đầu: Lá bạc hà (6g), kinh giới (6g), phòng phong (5g), bạch chỉ (4g), hành hoa (6g). Đổ nước sôi vào, hãm 20 phút, uống lúc đang nóng.
Một số bài thuốc khác với dược liệu bạc hà:
- Chữa cảm sốt: dùng lá hay cả cây tươi (10-20g) cho vào 100ml nước sôi, đậy kín, hãm 10 phút, lấy hơi để xông, lấy nước uống nóng, sau đó đắp chăn kín cho ra mồ hôi rồi lau sạch.
- Chữa chảy máu cam: 10g bạc hà tươi giã nhỏ, vắt lấy nước thấm bông gòn rồi cho vào hai lỗ mũi.
- Chữa tưa lưỡi trẻ em: rửa sạch lá bạc hà, cuộn vào đầu ngón tay, rà lên lưỡi vài lần trước khi cho bú.
- Chữa ong, kiến đốt: 10g bạc hà tươi, giã dập với vài hạt muối ăn, đắp lên chỗ bị đốt.
- Chữa đầy bụng, đau bụng: lá bạc hà khô (50g), tinh dầu bạc hà (50g), rượu nặng 90 độ (1000ml). Mỗi ngày uống nhiều lần, mỗi lẫn 5-10 giọt cho vào nước nóng để uống.
Lưu ý khi sử dụng bạc hà
Bạc hà với Cyclosporine: Cyclosporine là thuốc được dùng để ngăn chặn quá trình đào thải nội tạng ở những người đã được ghép gan, thận hoặc tim, ức chế hệ thống miễn dịch. Dầu bạc hà có thể làm chậm tốc độ cơ thể phá vỡ cyclosporine, có nghĩa là cyclosporine sẽ nhiều hơn trong máu của bạn.Vì vậy, không dùng dầu bạc hà nếu bạn dùng cyclosporin.
Bạc hà với thuốc làm giảm axit dạ dày: Nếu viên nang bạc hà được uống cùng lúc với thuốc làm giảm lượng axit dạ dày, thì viên nang bạc hà bao tan trong ruột có thể tan trong dạ dày thay vì ruột. Điều này có thể có nghĩa là tác dụng của bạc hà được giảm bớt. Nên uống bạc hà ít nhất 2 giờ trước hoặc sau khi dùng thuốc giảm axit. Thuốc kháng axit bao gồm:
- Famotidine (Pepcid)
- Cimetidine (Tagamet)
- Ranitidine (Zantac)
- Esomeprazole (Nexium)
- Lansoprazole (Prevacid)
- Omeprazole (Prilosec)
Lưu ý khi sử dụng bạc hà
Theo đánh giá về vai trò của chế độ ăn uống trong sự phát triển và quản lý bệnh trào ngược dạ dày thực quản, bạc hà thường hoạt động như một tác nhân gây ra các triệu chứng GERD. Do đó, những người bị bệnh trào ngược dạ dày thực quản ( GERD ) không nên sử dụng bạc hà để giải quyết các vấn đề tiêu hóa. Dùng dầu bạc hà với liều lượng lớn có thể độc hại. Do đó, nên tuân thủ theo liều lượng khuyến cáo trên nhãn hướng dẫn khi sử dụng tinh dầu bạc hà. Không thoa dầu bạc hà lên mặt của trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ, vì nó có thể gây co thắt làm ức chế hô hấp.
Một số nghiên cứu cho thấy bạc hà cũng có thể làm giảm lượng đường trong máu và huyết áp của bạn, vì vậy nó không được khuyến khích cho những người đang dùng thuốc điều trị bệnh tiểu đường hoặc các vấn đề về huyết áp. Bạc hà có thể giúp thúc đẩy chức năng thận tốt nhưng nó không được khuyến khích cho những người bị sỏi thận.
Tinh dầu bạc hà có nhiều công dụng như vậy, không có gì lạ khi loại tinh dầu này là một thành phần không thể thiếu trong tủ thuốc của mỗi gia đình. Hi vọng qua bài viết trên, bạn đọc đã hiểu rõ được những lợi ích, cách dùng và tác dụng phụ cần lưu ý khi sử dụng tinh dầu bạc hà. Và đừng quên theo dõi MELA để đọc thêm nhiều bài viết hữu ích khác nữa nhé?
Có thể bạn cũng quan tâm
